Στροφή προς μια κουλτούρα μη βίας και σεβασμού
Στις 2 Οκτωβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Βίας, σε ανάμνηση της μη βίαιης αντίστασης του Μαχάτμα Γκάντι. Το σχετικό ψήφισμα του ΟΗΕ επαναβεβαιώνει «την παγκόσμια σημασία της αρχής της μη-βίας» και την επιθυμία «να εξασφαλίσει μια κουλτούρα ειρήνης, ανεκτικότητας, κατανόησης και μη-βίας». Ως όπλο για να επιτευχθούν οι απαραίτητες κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές σε ολόκληρο τον κόσμο, η έννοια της μη-βίας μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως ένα ισχυρό μέσο μετασχηματισμού της κοινωνίας και των προτύπων και αξιών της.
Πράγματι, η βία, και ειδικότερα η ανδρική, είναι διαδεδομένη˙ άνδρες βλάπτουν μία στις τρεις γυναίκες σε όλο τον κόσμο, καθώς και παιδιά και άνδρες (διαπροσωπική βία, πόλεμοι, αυτοκτονίες). Τα περισσότερα από τα μέτρα, τις πολιτικές και τους νόμους που θεσπίζονται για την αντιμετώπιση της βίας με βάση το φύλο αφορούν κυρίως την αντιμετώπιση των συνεπειών της: παροχή βοήθειας στα θύματα και καταδίκη των θυτών. Η προσέγγιση αυτή είναι οπωσδήποτε απαραίτητη˙ ωστόσο, δεν αφορά τις ρίζες και τα βαθύτερα αίτια της βίας και ως εκ τούτου αδυνατεί να την εξαλείψει (Πηγή 2). Αναγνωρίζοντας το ζήτημα, πιστεύουμε ότι η βία δεν είναι αναπόφευκτη και μπορεί να προληφθεί, αν ΜΚΟ, ιδρύματα και κράτος πρωτοστατήσουν στην προσπάθεια για αλλαγή της κουλτούρας, συμπεριφοράς και στάσης προς τη δημιουργία μια κοινωνίας απαλλαγμένης από τη βία με βάση το φύλο.
Η προώθηση της ισότητας των φύλων, του σεβασμού και της ανεκτικότητας αποτελεί βασικό παράγοντα για την πρόληψη αυτής της βίας (Πηγή 3). Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας και αυτής κατά των γυναικών, που τέθηκε σε εφαρμογή το 2014 προβλέπει τα συμβαλλόμενα μέρη «να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την προώθηση αλλαγών στην κοινωνική και πολιτιστική συμπεριφορά ανδρών και γυναικών» (άρθ. 12). Οι προσωπικές κοινωνικές αξίες και νόρμες διαμορφώνονται σε νεαρή ηλικία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η εκπαίδευση των παιδιών και των νέων σε θέματα όπως «η ισότητα των φύλων, μη στερεότυποι ρόλοι των δύο φύλων, αμοιβαίος σεβασμός, μη βίαιη επίλυση συγκρούσεων σε διαπροσωπικές σχέσεις» είναι εξαιρετικά κρίσιμη (άρθρο 14). Προγράμματα που διδάσκουν αυτές τις αξίες στους δράστες της ενδοοικογενειακής βίας (άρθ. 16) παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση μιας καλύτερης κοινωνίας.
Ως ένας βασικός πυλώνας της κοινωνίας, οι εταιρείες μπορούν να οδηγήσουν σε ισχυρές κοινωνικές αλλαγές. Ως εκ τούτου, καλούνται να τηρήσουν παραδειγματική στάση και να συμβάλουν στη στροφή προς μια μη-βίαιη κοινωνία. Στις χώρες που υλοποιείται το έργο CARVE (Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Βέλγιο, Βουλγαρία) αλλά και σε άλλες περιοχές, υπάρχουν εταιρείες και οργανισμοί που δραστηριοποιούνται γύρω από το ζήτημα, υλοποιώντας προγράμματα ή/και εκστρατείες κατά της βίας και υπέρ αυτής της αλλαγής (π.χ. πρόγραμμα “Violence: zero tolerance” στην Ισπανία, Ίδρυμα Kering στη Γαλλία και ανά τον κόσμο, εκστρατεία «Η ενδοοικογενειακή βία είναι ενδοεταιρική υπόθεση», εργαλείο “Our watch” κ.ά.).
Στην Ελλάδα, το διήμερο 24 & 25 Οκτωβρίου 2015, οργανώθηκε το φεστιβάλ “Break the Chain” όπου το CSR Hellas, σε συνεργασία με το Γραφείο του Εθνικού Εισηγητή για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων, διοργάνωσε ειδικό εργαστήριο, όπου επιχειρήσεις-μέλη του και άλλοι φορείς ανέπτυξαν τις απόψεις τους και τις δράσεις που υλοποιούν επί του θέματος, ενώ ακολούθησε ανοιχτός διάλογος με το κοινό. Τονίστηκε η σημασία του επιχειρηματικού κόσμου τόσο για την καταπολέμηση του φαινομένου, αλλά και γενικότερα της βίας, και άρα η ανάγκη που υπάρχει για στήριξη της επιχειρηματικότητας μέσω ειδικών δομών (incubators). Ταυτόχρονα, αναφέρθηκε η ανάγκη για σύμπραξη και συνεργασία μεταξύ φορέων, εμπειρογνωμόνων, δημόσιων αρχών και ιδιωτικού τομέα προκειμένου να εξαλειφθούν τα εν λόγω φαινόμενα και να προκύψει αποτελεσματικότερη προληπτική δράση.
Το έργο CARVE είναι ιδιαίτερα εμπνευσμένο από αυτήν τη φιλοσοφία και σκοπός του είναι να συμβάλει στην οικοδόμηση μιας ειρηνικής και μη-βίαιης κοινωνίας. Ένα τόσο φιλόδοξο όραμα βέβαια, μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη συνεργασία όλων των μελών της κοινωνίας. Συνολικά οκτώ εταίροι που εκπροσωπούν πέντε ευρωπαϊκές χώρες, πραγματοποιούμε την εθνική καταγραφή της κατάστασης γύρω από το ζήτημα, μέσω συνεντεύξεων με ανθρώπους από τον ιδιωτικό, δημόσιο και κοινωνικό τομέα. Φιλοδοξία μας είναι να προωθηθεί η συμμετοχή των επιχειρήσεων στον αγώνα κατά της βίας με βάση το φύλο, παρέχοντάς τους τα εργαλεία για να ασχοληθούν με ένα ζήτημα που φέρει τόσο καταστρεπτικές συνέπειες.
Τώρα βρισκόμαστε στη φάση διάδοσης των αποτελεσμάτων των ερευνών μας, και όλοι οι εταίροι διεξάγουμε εθνικά εργαστήρια στη Γαλλία, τη Βουλγαρία, το Βέλγιο, την Ισπανία και την Ελλάδα. Το πρώτο διοργανώθηκε στη Βουλγαρία, όπου το Κέντρο Μελετών και Πολιτικών για τις Γυναίκες παρουσίασε την έκθεσή του στις 16 Σεπτεμβρίου 2015. Στη συνέχεια, η ισπανική ΜΚΟ CEPS Projectes Socials πραγματοποίησε το εργαστήριό της στη Βαρκελώνη, την 1η Οκτωβρίου, ενώ ακολούθησε το γαλλικό ίδρυμα FACE στις 8 Οκτωβρίου, στο Παρίσι. Η βελγική ΜΚΟ Pour La Solidarité διεξήγαγε αντίστοιχο εργαστήριο στις 27 Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες και θα ακολουθήσει αυτό των CSR Hellas και Social Accountability Greece, το Δεκέμβριο, στην Αθήνα.
Οι εκδηλώσεις αυτές οργανώνονται προκειμένου να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα των εθνικών εκθέσεων και να ξεκινήσει ένας δημόσιος διάλογος. Τα αποτελέσματα τόσο των εθνικών εκθέσεων όσο και των εργαστηρίων θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για την κατάρτιση ενός Ευρωπαϊκού Οδηγού Βέλτιστων Πρακτικών για τις επιχειρήσεις και αυτούς που λαμβάνουν αποφάσεις και χαράσσουν πολιτικές, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα την ευρωπαϊκή κατάσταση όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία, καθώς και τους καλύτερους τρόπους για να βοηθήσουν τα θύματα. Ο Οδηγός, θα κυκλοφορήσει κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής διάσκεψης που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, το 2016. Το έργο διάρκειας δύο ετών συγχρηματοδοτείται από τη «Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης: πρόγραμμα Δάφνη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
